Poštovani parovi,

želja nam je da vas putem ovog sajta na jednostavan, praktičan način informišemo o problemu neplodnosti. Cilj je da na vrijeme prepoznate problem i da potražite stručnu pomoć na pravom mjestu!

Više od 25 miliona ljudi širom evropskog kontinenta se suočava sa problemom neplodnosti. Izuzetak nismo ni mi u Bosni i Hercegovini. Možemo kazati da je problem neplodnosti sve učestaliji s obzirom da nemamo adekvatno obrazovanje o seksualnom zdravlju, obrazovanje o polno prenosivim bolestima, da se parovi sve češće u starijoj životnoj dobi odlučuju na roditeljstvo. Neplodnost ne smije biti tabu!!!

Definicija neplodnosti

Neplodnost je stanje gdje nakon godinu dana nezaštićenih odnosa par ne može ostvariti trudnoću. Ako partnerica ima 35 ili više godina, te ako nakon šest mjeseci nezaštićenih odnosa izostane trudnoća potrebno je potražiti stručnu pomoć.

Uzroci neplodnosti i umanjene plodnosti

Zdravom mlađem paru prosječno je potrebno oko 9 mjeseci da ostvare kliničku trudnoću (ultrazvučno prikazana trudnoća). Mogućnost začeća unutar jedog mjeseca zavisi od životne dobi žene ali od životne dobi njenog partnera. Najveća mogućnost začeća kod žene je u periodu između 20. i 30. godine života, a kod muškarca do 40. godine života. Optimalni uslovi za postizanje trudnoće i rađanje u mlađoj životnoj dobi zasnivaju se na činjenicama da su u pomenutom životnom periodu žene i muškarci najplodniji a istovremeno i najzdraviji, jajne ćelije su večinom zdrave, redovan polni život, manji je rizik za genetske bolesti ploda, nizak je rizik za spontani pobačaj, patološke trudnoće su u ovom životnom periodu mnog rjeđe.

Reprodukcijsko zdravlje čovjeka umanjuju:

odgađanje rađanja (viša životna dob muškarca i žene)
debljina (kod žena i kod muškaraca nepovolnjo utiče na plodnost)
pušenje duhana (kod mušakaraca i kod žena znatno umanjuje šansu za začeće)
konzumiranje alkohola (prekomjerna upotreba alkohola uamnjuje kvalitet jajne ćelije, odnsono kvalitet spermatozoida)
nenormalnosti materice
polno prenosive bolesti
upalni porcesi na reproduktivnim organima
endometrioza i adenomioza
miomi
vanmaterična trudnoća (ostećenje ili gubitak jajovoda)
ginekološke operacije
posljedice namjernih pobačaja
štetni uticaji vajska sredine i loše prehramabene navike
onkološke bolesti muškaraca i žena

Ko je odgovoran za neplodnost?

Uzroci neplodnosti para su 35% ženski, 35% muški, 30% zajednički. Kod žena najčešća prepreka začeću jeste narušena funkcija janika (izostanak ovulacija), oštećenje jajovoda, endometrioza, nenormalnosti građe materice, cervikalni faktor. Muški razlog neplodnsoti je umanjen kvalitet sjemena ili izostanak produkcije sjemena. Zajednički razlozi neplodnsoti su obično kombinacija muškog razloga neplodnosti i nerazjašnjenog razloga neplodnosti.

Neplodnost, kako otkriti uzrok?

Dijagnostika uzroka neplodnosti treba se provesti istovremeno kod mušakarca i kod žene. Tao ćemo u relativno kratkom vremenskom periodu otkriti uzrok, odnosno uzroke neplodnosti. Pravilno postavljena dijagnoza je osnov za pravilan plan liječenja!

Dijagnostika uzroka neplodnsoti podrazumjeva provođenje kliničkih pregleda (ultrazvučni pregled, histeroskopija, test prohodnosti jajovoda), laboratorijske analze (analiza polnih horomona, analiza hormona štitnjače), mirobiološke analize (brisevi grlića materice, brisevi uretre, mikrobiološka analiza sjemene tekućine), geneteske analize (kariogram, test na trombofiliju), serološke analize (serološki testovi na hepatitis, HIV i sifilis). Iznimno su potrebne i dodatne analize koje se ne rade rutinski kako bi se otkrio uzrok neplodnosti.

Dijagnostika uzroka neplodnsoti kod žena

Dijagnostika neplodnosti podrazumjeva klinički pregled pacijentice (2D/3D ultrazvučni predgled, ultrazvučna procjena rezerva janika AFC, test prohodnosti jajovoda HyCoSy), analiza polnih hormona (FSH, LH, E2 i PRL). Pretraga se radi od 3. do 5. dana ciklusa. Provodi se tako što se uzme uzorak krvi, hormonska procjena rezerve jajika (AMH) pretraga se radi na tašte i ne zavisi od dana ciklusa. Analiza horomna štitne žlijezde (TSH, fT3, fT4, anti TPO). Pretraga se radi iz krvi i također ne zavisi od faze ciklusa. Mikrobiološke analize, (brisevi cervikalnog kanala na pisustvo aerobnih, anaerobnih mikrorganizama, klamidije, mikoplazme i ureapalzme). Serološke analize na pristov hepatitisa B, hepatitisa C, HIV-a i sifilisa. Dijagnostička histeroskopija, test na nasljednu trombofiliju, kariogram predstavljaju "proširenu" dijagnostiku uzroka neplodnosti.

Dijagnostika uzroka neplodnosti kod muškaraca

Spermiogram je neinvazivna pretraga sjemene tekućine i predstavlja prvi korak u pretraživanju uzroka smanjene plodnosti muškarca. Prema nalazu spermiograma možemo procjenitit fertilnu sposobnost muškarca. Klinički embriolozi jedini su adekvatni za izvođenje i pravilno tumačenje nalaza spermiograma.

Kako liječiti neplodnost?

Nakon prikupljenih rezultata provedenih analiza obrade utroka neplodnosti saznajemo uzrok neplodnosti. Na osnovu medicinskih činjenica pravi se plan za liječenje neplodnosti. Liječenje se provdi metodama unutartjelesne oplodnje (ciljani odnosi, IUI) odnsono metodama izvatjelesne oplodnje (IVF, ICSI). Za savaku od navedenih metoda moraju postojati uslovi i jasna indikacija za provođenje postupka.

Prevencija neplodnosti

Postoji niz mjera koje možemo preporučiti pacijentma kako bi prevenirali umanjenje plodnosti. Poticanje na ranije rađeanje (period između 20. i 30. godine života), prevencija bolesti reproduktivnih organa (polno prenosive bolesti, upale zdjeličnih organa, ciste jajnika, prevencija nastanka vanmaterične trudnoće), primjena minimalno invazivne hirurgije ako je je to neophodno (odstanjenje septuma, polipa), zamrzavanje vlastitih polnih ćelija (jajne ćelije, spermatozoidi) kod zdravih pacijenta, odnsno kod onkoloških pacijenta, prevancija prekomjerne ili preniske tjelesne težine, potocanje zdravih životnih stilova.